Toeleiding naar respijtzorg

1. De vraag in beeld krijgen

Als professional ben je er niet alleen voor de zorgvrager, je bent er ook voor de mantelzorger. In het contact met mantelzorgers is het belangrijk dat je onderzoekt welke behoeften zij nodig hebben om de zorg voor hun naaste(n) vol te kunnen houden. Je brengt hun hulpvragen in kaart.

Enkele voorbeelden van vragen die je hierbij kunt stellen:

• Hoe ga je om met de zorg voor je naaste? 
• Wat heb je nodig om de zorg vol te houden? 
• Hoe denken mantelzorger en zorgvrager over vervangende zorg? 
• Welke andere verantwoordelijkheden zijn er? 
• Welke steun is er vanuit de omgeving?

2. Geven van voorlichting

Wanneer de behoeften duidelijk zijn, kan je passende informatie over de mogelijkheden van respijtzorg aanbieden. 

• Allereerst is het goed om het belang (link naar bovenstaande stuk) van respijtzorg te benoemen. Hierbij kan je ook ervaringen (link naar bovenstaande stuk) van anderen als voorbeelden gebruiken zodat het tastbaar wordt.
• Als je de behoeften al vroeg signaleert, kunnen de mantelzorger en zorgvrager gebruik maken van lichtere vormen van respijtzorg. Dit kan helpen om de zorg geleidelijk op een andere manier vorm te geven zodat de mantelzorger niet overbelast raakt.
• Wees alert op dat het bespreken van respijtzorg allerlei gevoelens met zich mee brengt. Het kan namelijk iets vertellen over de achteruitgang van het ziektebeeld. Daarnaast kan een mantelzorger zich verplicht voelen om de zorg te geven en kan het overdragen voor een loyaliteitsconflict en schuldgevoelens zorgen.
• Vertel wat over de vormen van respijtzorg en geef zowel de mantelzorger als de zorgvrager hier informatie over. Deze website helpt je daarbij. Er zijn verschillende vormen van respijtzorg, namelijk inzet van vrijwilliger, aanwezigheidszorg, dagbesteding etc. en logeeropvang.
• De wet- en regelgeving is ingewikkeld. Bij kopje vergoedingen (link naar vergoedingen) kun je lezen hoe respijtzorg kan worden gefinancierd. Mocht je tegen wet- en regelgeving aanlopen, dan kan je altijd ook jouw (netwerk) collega ‘de Onafhankelijke Client Ondersteuner’ vragen om mee te kijken/denken.

3. In gesprek over gebruik

Wanneer de behoeften van de mantelzorger en zorgvrager in kaart zijn gebracht en er informatie over de verschillende vormen van respijtzorg is gegeven, kan je passende respijtzorg gaan inzetten of aanvragen. Om te zorgen dat zowel de zorgvrager áls de mantelzorger zich prettig voelen en er echt gebruik van gaan maken, zijn een aantal voorwaarden belangrijk.

• Het is van belang dat mantelzorgers hun naasten met een gerust hart achter kunnen laten. Bespreek wat nodig is om dit te kunnen doen. Hiervoor is fysieke veiligheid nodig, maar ook de ervaring moet veilig voelen en de zowel de mantelzorger als zorgvrager moet vertrouwen hebben.
• Het is belangrijk dat de zorg die wordt ingezet beschikbaar en toegankelijk is en zo dus op de wensen aansluit.

4. Doorverwijzen of regelen

Afhankelijk van jouw rol als professional kan je de mantelzorger doorverwijzen of de respijtzorg zelf regelen. Als je de mantelzorger doorverwijst, zorg dan voor een warme doorverwijzing. Vaak is het niet voldoende om alleen advies en informatie te geven. De mantelzorger onderneemt dan vaak geen acties. Warme doorverwijzing werkt over het algemeen beter. Professionals naar wie je kunt doorverwijzen:

• Inzet vrijwilligers: Sociale Makelaars, MEE Mantelzorg vrijwilligerscoördinator en andere vrijwilligers- / informele organisaties.
• Inzet aanwezigheidszorg: MEE Mantelzorg (respijtzorg)consulent en welzijns- / informele organisaties.
• Inzet aanwezigheidszorg: zorgverzekering
• Inzet dagbesteding, huishoudelijke ondersteuning en kortdurend verblijf: Wmo-consulent of wijkteam
• Inzet thuiszorg: wijkverpleegkundige van een zorgorganisatie
• Inzet respijtzorg vanuit Jeugdwet: Jeugdteam binnen het wijkteam
• Inzet respijtzorg vanuit Wlz: Wlz consulenten